TACO

PUESC a SENT, BREXIT i polscy przedsiębiorcy.

Ostatnio kilku klientów i znajomych pytało mnie o możliwość pozyskania nr EORI na potrzeby BREXITU i SENTa. Przyznam się, że ostatnio zajmowałem się tym tematem gdy przygotowywałem się do wykładu na studium podyplomowym jesienią 2018 r.
Zaciekawiło mnie jak polscy przedsiębiorcy, którzy zostali obarczeni rozszerzonym obowiązkiem rejestracyjnym na PUESC (poprzez e-Klienta) jak i ci, którzy przygotowują się do handlu z Wielką Brytanią po Brexicie, radzą sobie z wykorzystaniem tej usługi wystawionej przez KAS. W jaki sposób KAS reaguje na zwiększone zainteresowanie firm ww. usługą?
Wnioski z obecnej sytuacji nasuwają mi się nieciekawe, jednak zanim je opiszę wydaje się konieczne przedstawienie nieco tła historycznego.

SKĄD WZIĄŁ SIĘ e-KLIENT?

W lipcu 2015 r. ówczesna Służba Celna uruchomiła na platformie PUESC (www.puesc.gov.pl) całkowicie nową w pełni elektroniczną usługę: e-Klient, obejmującą rejestrację osób fizycznych, osób prawnych (przedsiębiorców) w celu pozyskania nr EORI (ID SISC poza cłem), rejestrację zakresu upoważnień do działania w imieniu firm (dotyczącą zarówno systemów IT jak i obszarów lub usług biznesowych) oraz pozyskanie przy tej okazji podpisu elektronicznego (darmowego oferowanego najpierw przez Służbę Celną a obecnie KAS). Realizacja ww. usługi po stronie administracji odbywa się w systemie SZPROT, jednakże nie była, nie jest i nie będzie zapewne w pełni automatyczna. Dlatego też w Poznaniu w strukturze Izby Administracji Skarbowej funkcjonuje Wydział Centralna Rejestracja, liczący obecnie kilkadziesiąt osób.
Stopniowe wdrożenie nowych systemów operacyjnych w Polsce w zakresie cła (m.in. AIS, AES) było poprzedzone obowiązkiem uaktualnienia a często po prostu rejestracji przedstawicieli celnych w systemie SZPROT w ramach usługi e-Klient, bowiem systemy te walidują uprawnienia przedstawicieli w oparciu o dane pozyskane w ramach e-Klienta w SZPROT i przekazane do odpowiednich słowników do PDR PL UE.
Od września rozpoczęła się realizacja projektu KUD czyli m.in. unowocześnienie systemu SZPROT odpowiedzialnego za e-Klienta a jego efektem ma być SZPROT PLUS, natomiast e-Klient ma nadal bez przerw działać. Pierwsze efekty „przepisania” de facto ww. systemu maja być oddane przez Wykonawcę bodajże w I poł 2019 r.
Kilka dni temu na PUESC opublikowano kolejny komunikat informujący o tym, że celne systemy operacyjne w Polsce (AIS, AES) mogą nie działać prawidłowo (może być ogłaszana awaria), nieco wcześniej podobny komunikat dotyczył ZEFIRa2. Tego rodzaju komunikaty powtarzają się.
Od kilku miesięcy zainteresowani (wnioskodawcy, przedsiębiorcy) mogą doświadczyć jak długo trwa pozyskanie nr EORI i rejestracja reprezentacji w systemie SZPROT, poprzez usługę e-Klient wystawioną na PUESC. WG komunikatu z października 2018 r. (do tej pory nieodwołanego) trwa to średnio 20 dni!!!
Za ok. półtora miesiąca nastąpi Brexit. Wydarzenie to nawet jeśli będzie przesunięte w czasie wymaga od przedsiębiorców uczestniczących w dostawach towarów z/do Wielkiej Brytanii, realizacji usługi e-Klient (rejestracja osób/reprezentacji/ firmy i pozyskanie EORI).
Ostatnie zmiany w zakresie przewozów towarów w ramach systemu SENT wprowadziły także w tym obszarze zwiększony obowiązek korzystania z e-Klienta przez przedsiębiorców , co zbiega się w czasie mniej więcej z wejściem w życie Brexitu.

ZNACZENIE e-KLIENTA

Tak naprawdę mało osób sobie zdaje sprawę jak kluczową usługą jest e-Klient dla KAS i dla przedsiębiorców. Obejmuje bowiem nie tylko rejestrację osoby fizycznej ale także osoby prawnej, rejestrację każdego przedstawiciela firmy (pośredniego/bezpośredniego), który będzie miał uprawnienia do reprezentacji firmy w zakresie prawa celnego. Innymi słowy jeśli ktoś chce działać w zakresie międzynarodowego (spoza UE) handlu towarowego ale i w ramach przewozów objętych SENT musi najpierw (!) przejść przez e-Klienta i co więcej powinien zrobić to po dobrym zastanowieniu i przeanalizowaniu chociażby zakresu upoważnienia, kto go będzie reprezentował i w jakim zakresie!
Gdy wdrażano e-Klienta nie było mowy o SENT, Brexicie a sam system nie był unowocześniany. W związku z tym pojawia się pytanie czy na takie zwiększenie wniosków, obsługi procesów, gromadzenia i przetwarzania danych system SZPROT jest przygotowany? A jak sobie radzi komórka organizacyjna powołana do obsługi tej usługi KAS? Odpowiedzi na te pytania są niezmiernie ważne zwłaszcza w świetle BREXITU, nowelizacji do SENT z jednej strony oraz realizacji projektu KUD i powstawania systemu SZPROT PLUS. Mają bowiem realny wpływ na ryzyko biznesowe ponoszone przez polskich przedsiębiorców uczestniczących w SENT i/lub handlujących z Wielka Brytanią.

PODSUMOWANIE

Wydłużony czas oczekiwania na realizację wniosków składanych poprzez e-Klienta pozwala stwierdzić, że obecnie KAS w Poznaniu zwyczajnie sobie nie radzi z obsługą.
Czy będzie lepiej? Można powątpiewać, bowiem jeśli dotychczas było źle, to poprawy nie będzie, gdyż BREXIT, ciągły napływ nowych wniosków (bieżących) plus nowe całkowicie związane z SENT pozwalają uznać, że dotychczasowe metody działania po stronie IAS w Poznaniu chyba jednak nie sprawdziły się. O ile jeszcze w 2016 i I poł. 2017 r. czas obsługi e-Klienta po stronie Centralnej Rejestracji nie był przesadnie wydłużony i utrzymywał się na akceptowalnym poziomie, to późniejsze działania a raczej ich brak związany z możliwym do przewidzenia zwiększeniem ilości wniosków związanych z nowymi wdrażanymi systemami, także z SENTEm, nie rokuje dobrze na przyszłość.
Jeśli trzymać się terminów wskazanych w informacji z X. 2018 r. wniosek przesłany do Centralnej Rejestracji poprzez e-Klienta jest rozpatrywany przez miesiąc kalendarzowy!
Wydaje się, że dotychczasowe próby przezwyciężenia narastających niezałatwionych spraw w Centralnej Rejestracji czyli nieustanne szukanie w całej wielkopolskiej KAS dodatkowych osób do obsługi wniosków e-Klienta, ciągłe zmiany personalne w ramach Centralnej Rejestracji, nie przystają do wymagań i wyzwań związanych z dynamicznie zmieniającym się otoczeniem biznesowym, w którym polskim przedsiębiorcom przyszło prowadzić działalność. Każda bowiem zwłoka w rozpatrywaniu prostych w gruncie rzeczy wniosków i postępowań powoduje opóźnienia i stawia polskich przedsiębiorców w niekorzystnej sytuacji w porównaniu do innych krajów. A każda zwłoka to w biznesie strata pieniędzy. Jest to truizm ale warto go przypominać osobom w administracji, także KAS!
Dodatkowo brak jasnej i konkretnej wymiany informacji z klientami KAS oraz rzetelnej komunikacji problemów Centralnej Rejestracji i terminów ich rozwiązania nie rzutuje pozytywnie na wizerunek KAS (w tym IAS w Poznaniu). Przekłada się to na niekonkurencyjną sytuację polskich przedsiębiorców.
Czytając aktualności i komunikaty na stronach IAS w Poznaniu i w innych miastach można odnieść wrażenie, że nie ma żadnego problemu. Prócz komunikatu na PUESC z 13.02.2019 r. dotyczącego uczestników przewozów objętych SENT, nie widać bowiem żadnej próby nawet dotarcia do firm, które powinny być zainteresowane nowymi obowiązkami i sprawnym ich zrealizowaniem. Trudno zauważyć jakąkolwiek kampanię wyjaśniającą trudności, informującą co firmy muszą zrobić, gdzie mają szukać pomocy i wreszcie kiedy wnioski będą rozpatrywane szybko i sprawnie. A terminy Brexitu, SENTA (na razie tylko to) zbliżają się nieubłaganie!

WNIOSEK: szybko zlikwidować zatory w Centralnej Rejestracji przyspieszyć realizacji nowych wniosków, prowadzić transparentną komunikację z przedsiębiorcami i zastanowić się nad zmianami w sposobie obsługi e-Klienta.

Dariusz Leśniewski

#BREXIT
#SENT
#cło
#EORI
#KAS
#SZPROT